महाराष्ट्र २४ । विशेष प्रतिनिधी । दि. ९ सप्टेंबर । वयाच्या 40 व्या वर्षी मानवी शरीर त्याच्या क्षमतेच्या शिखरावर असते, त्याचे सर्व अवयव आणि प्रणाली जास्तीत जास्त भाराने कार्य करतात आणि अपरिवर्तनीय वृद्धत्व प्रक्रिया होऊ लागतात. या वयात हृदयविकार, पक्षाघात आणि कर्करोगासह अनेक आजार होण्याचा धोका वाढतो.
नुकत्याच झालेल्या एका संशोधनानुसार, अपरिवर्तनीय वृद्धत्वाची प्रक्रिया प्रामुख्याने हार्मोनल बदल, हार्मोन्सची निर्मिती कमी होणे, लैंगिक ग्रंथी आणि थायरॉईड ग्रंथींचे कार्य कमी होणे यांच्याशी संबंधित आहे. त्यात असे म्हटले आहे की 40-45 वर्षे वयापर्यंत पुरुषांमध्ये टेस्टोस्टेरॉनचे प्रमाण 15% कमी होते, ज्यामुळे चयापचय मंदावतो, स्नायूंचे प्रमाण कमी होते, वजन वाढते आणि केस गळतात.
यासोबतच महिलांमध्ये सेक्स हार्मोन्सचे उत्पादन कमी झाल्यामुळे प्रजनन व्यवस्थेचे कामही हळूहळू मंदावते. पुरुषांप्रमाणे, त्यांच्यामध्ये सर्व प्रक्रिया मंद होतात, कोलेजन आणि प्लेटलेट्सचे उत्पादन कमी होते, त्वचेची लवचिकता कमी होते आणि वजन वाढते.
40 वर्षांनंतर एखाद्या व्यक्तीला हानिकारक सवयींसह काही सवयींची आधीच सवय असते. अनेक जुनाट आजारांचे ओझे वृद्धत्वाच्या प्रक्रियेला गती देते. आकडेवारीनुसार, हृदयरोग हे भारतातील मृत्यूचे सर्वात सामान्य कारण आहे. 2022 मध्ये भारतात 2.3 दशलक्ष मृत्यू हृदयविकारामुळे झाल्याचा अंदाज आहे. हृदयविकाराच्या इतर सामान्य कारणांमध्ये स्ट्रोक, कर्करोग आणि श्वसन रोग यांचा समावेश होतो.
भारतातील मृत्यूची प्रमुख कारणे:
हृदयरोग: 26.5%
स्ट्रोक: 11.1%
कर्करोग: 10.5%
श्वसन रोग: 9.8%
अनियंत्रित रक्तदाब: 6.3%
मधुमेह: 5.1%
वाहन अपघात: 3.4%
आत्महत्या: 2.1%
गर्भधारणा आणि बाळंतपणाची गुंतागुंत: 1.7%
जास्त वजन, बैठी जीवनशैली, रक्तातील कोलेस्टेरॉल वाढणे, धूम्रपान, मद्यपान यामुळे सतत धमनी उच्च रक्तदाब होऊ शकतो. स्ट्रोक किंवा सेरेब्रल इस्केमिया, कोरोनरी हृदयरोग, एनजाइना पेक्टोरिस होऊ शकते. याशिवाय 40 वर्षांनंतरच्या लोकांना टाइप 2 मधुमेह होण्याचा धोका जास्त असतो. या वयात महिलांना स्तनाचा आणि गर्भाशयाचा कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो. धुम्रपान आणि खराब वातावरणामुळे फुफ्फुसाचा कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो.
40 वर्षांनंतर रोग टाळण्यासाठी, नियमित शारीरिक हालचालींसह निरोगी जीवनशैली जगण्याची शिफारस केली जाते (दिवसातून किमान 10,000 पावले – सुमारे एक तास चालणे). यासोबतच संतुलित आहार घ्या (मीठाचे सेवन, साधे कार्बोहायड्रेट साखर स्वरूपात, चांगले अन्न).
लोकांनी ECG, छातीचा एक्स-रे, मानेच्या रक्तवाहिन्यांचे अल्ट्रासाऊंड, ECHO-KG, महिलांसाठी मॅमोग्राफी, रक्त तपासणी, कोलेस्ट्रॉल चाचणी वर्षातून एकदा करून घ्यावी, असे संशोधनात म्हटले आहे.