महाराष्ट्र २४ ।। विशेष प्रतिनिधी ।। दि. १८ ऑगस्ट ।। भारतातील मध्यमवर्ग (Middle Class) सध्या आर्थिक तणावाखाली असल्याचा गंभीर इशारा मार्सेलस इन्व्हेस्टमेंट मॅनेजर्सचे सौरभ मुखर्जी यांनी दिला आहे. त्यांच्या ब्लॉगनुसार, दिवाळी 2023 पासून भारतीय कंपन्यांच्या इन्कम ग्रोथमध्ये मोठी घसरण झाली असून त्यामागे मध्यमवर्गीयांचा कमी झालेला खर्च हे प्रमुख कारण आहे. मुखर्जींच्या मते, “भारतीय मध्यमवर्गाकडील पैसा कमी होत असल्याने कंपन्यांची विक्री घटत आहे.”
मुखर्जींच्या विश्लेषणानुसार मध्यमवर्ग कमकुवत होण्यामागे 3 प्रमुख कारणं आहेत:
पांढरपेशा नोकऱ्यांच्या संधींमध्ये घट
वास्तविक वेतनात घट (महागाईशी न जुळणारी पगारवाढ)
एआय (AI) व ऑटोमेशनचा वाढता प्रभाव
बचत 50 वर्षांच्या नीचांकी पातळीवर
आरबीआयच्या आकडेवारीनुसार, वित्त वर्ष 2024 मध्ये जीडीपीच्या तुलनेत घरगुती बचत गेल्या 5 दशकांत सर्वात कमी पातळीवर आली आहे.
नोकऱ्यांची परिस्थिती गंभीर
2020 पूर्वी पांढरपेशा नोकऱ्या प्रत्येक 6 वर्षांत दुप्पट होत असत. मात्र आता ही वाढ फक्त वार्षिक 3% दराने होत आहे, म्हणजेच नोकऱ्या दुप्पट होण्यासाठी तब्बल 24 वर्षे लागतील. आयटी, सॉफ्टवेअर आणि रिटेलसारख्या क्षेत्रांत स्थिरता असून वाढ थांबली आहे.
ऑटोमेशन व एआयच्या प्रभावामुळे नोकर कपातीची गती वाढली आहे. उदाहरण म्हणून त्यांनी टीसीएसचे नाव घेतले. सीईओ के. कृतिवासन यांनी एआयमुळे 12,000 नोकऱ्या कमी करण्याची घोषणा केली होती.
पगारवाढ महागाईशी विसंगत
निफ्टी-50 कंपन्यांच्या विश्लेषणानुसार, गेल्या 8 वर्षांत कर्मचाऱ्यांचा सरासरी पगार महागाईशी विसंगत आहे. त्यामुळे पांढरपेशे कर्मचारी प्रत्यक्षात ‘गरीब’ होत चालले आहेत.
मुखर्जींच्या म्हणण्यानुसार, भारतातील जवळपास 4 कोटी पांढरपेशा व्यावसायिक आपल्या खर्चातून 20 कोटी नोकऱ्या निर्माण करतात. मात्र त्यांचा खर्च कमी झाल्यास अर्थव्यवस्थेची गती थांबू शकते. त्यांनी इशारा दिला की पगारवाढ व रोजगारनिर्मितीमध्ये सुधारणा होईपर्यंत मध्यमवर्ग आर्थिक अडचणींचा सामना करेल आणि त्याचा थेट परिणाम भारताच्या विकासावर होईल.