महाराष्ट्र २४ । विशेष प्रतिनिधी । २५ फेब्रुवारी । सोलापूर । पश्चिम महाराष्ट्रातील सोलापूर जिल्ह्यातील बार्शी तालुक्यात राहणारे शेतकरी राजेंद्र तुकाराम चव्हाण यांच्या डोळ्यात अश्रू तरळले. त्यांनी पाचशे बारा किलो कांदा विकला तेव्हा त्यांना अवघे दोन रुपये मिळाले. चव्हाण यांनी सोलापूर जिल्ह्यातील एका मंडईत त्यांचे कांद्याचे पीक विकण्यासाठी ७० किलोमीटरचा प्रवास केला. मात्र, या सर्व मेहनतीचे फळ राजेंद्र चव्हाण यांना चांगले मिळाले नाही. हिवाळ्यात खरीप पिकाचे बंपर पीक आले. त्यामुळे जेव्हा त्यांनी हे पीक बाजारात विकले तेव्हा त्यांना फक्त एक रुपये किलो भाव मिळाला. हद्द एवढी आहे की, कांदे विकल्यानंतर त्याला पोस्ट-डेटेड चेक देण्यात आला जो पंधरा दिवसांनी क्लिअर झाला. प्राप्त रकमेतून वाहतूक खर्च कमी केला असता नफा फक्त दोन रुपये होता. याशिवाय, एपीएमसी व्यापाऱ्याने एकूण रकमेतून स्वतंत्रपणे ५०९.५० रुपये वजा केले. लोडिंग, अनलोडिंग आणि वाहतूक खर्चासाठी ही रक्कम वजा करण्यात आली. चव्हाण यांचा एकूण नफा 2.49 रुपये होता, मात्र त्यांना केवळ 2 रुपये दिले गेले. कांदा विकत घेतलेल्या व्यक्तीने सांगितले की, प्रत्यक्षात बँकेचे व्यवहार बहुतेक राउंड फिगरमध्ये असतात.
चव्हाण यांच्या म्हणण्यानुसार, गेल्या काही वर्षांत कांद्याची लागवड खूप महाग झाली आहे. खते, कीटकनाशके, बियाणांच्या किमतीही वाढल्या आहेत. यावेळी 500 किलो कांदा पिकवण्यासाठी चाळीस हजार रुपये खर्च झाल्याचे चव्हाण सांगतात. चव्हाण म्हणाले की, महाराष्ट्रासह इतर कांदा उत्पादक राज्यात चांगले पीक आल्याने कांद्याच्या दरात मोठी घसरण होत आहे. त्याचा परिणाम नाशिकच्या लासलगाव कांदा मार्केटवरही झाला आहे.
घाऊक बाजारात भाव 70 टक्क्यांपर्यंत घसरले
नाशिकमधील देशातील सर्वात मोठी कांद्याची बाजारपेठ असलेल्या लासलगावमध्ये गेल्या दोन महिन्यांत कांद्याच्या घाऊक दरात ७० टक्के घट झाली आहे. लासलगाव मंडईतही कांद्याची आवक दुपटीने वाढली आहे. दोन महिन्यांपूर्वीपर्यंत दररोज १५ हजार क्विंटल कांद्याची आवक होत होती. जे प्रतिदिन 30 हजार क्विंटलपर्यंत वाढत आहे. कांद्याच्या घाऊक दरातही मोठी घसरण झाली आहे. काही महिन्यांपूर्वी प्रतिकिलो 1850 रुपये भाव होता, तो आता फेब्रुवारीमध्ये 550 रुपये प्रतिक्विंटलवर आला आहे.
कांदा चांगला नव्हता.
सोलापूर एपीएमसीचे संचालक केदार उंब्रजे यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, राजेंद्र चव्हाण ज्या दिवशी कांदा घेऊन बाजारात आले. त्या दिवशी बाजारात १२ हजार पोती कांद्याची आवक झाली होती. दुसरीकडे चव्हाण यांच्याकडून कांदा खरेदी करणारे नसीर खलिफा सांगतात की, कांद्याचा दर्जा चांगला नव्हता. नसीर म्हणाले की, कमी दर्जाच्या कांद्याला मागणी नाही. दुसरीकडे, तज्ञांचे म्हणणे आहे की सामान्यत: कांदा उत्पादकांना चांगल्या प्रतीच्या कांद्याला केवळ 25 टक्के आणि कमी दर्जाच्या कांद्याला 30 टक्के भाव मिळतो. मात्र ते विकण्यासाठी शेतकऱ्यांकडे फारसा पर्याय नाही. याचे कारण म्हणजे त्यांच्याकडे खरिपाचे पीक विकण्यासाठी केवळ एक महिना शिल्लक आहे. त्यानंतर भाज्या सडू लागतात. हे देखील नुकसानीचे एक प्रमुख कारण आहे.