महाराष्ट्र २४ । विशेष प्रतिनिधी । दि . २२ मे । जागतिक तापमानवाढीबाबत संयुक्त राष्ट्रसंघाने पुन्हा एकदा जगाला इशारा दिला आहे. UN ने एक अहवाल प्रसिद्ध केला आहे की पुढील पाच वर्षात ग्लोबल वॉर्मिंग धोकादायक 1.5C मर्यादा ओलांडेल. अल निनो आणि मानवामुळे होणारे हवामान बदल यामुळे विविध प्रकारच्या नैसर्गिक आपत्ती येतील, त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर विनाश दिसून येईल.
आगामी काळात जागतिक तापमानात अनपेक्षितपणे वाढ होईल, असा अंदाज संयुक्त राष्ट्रसंघाने वर्तवला आहे. यामुळे पुढील पाच वर्षांत पॅरिस कराराची 1.5 अंश सेल्सिअसची मर्यादा मोडेल. यावर आत्तापासूनच विचार केला नाही, त्यावर नियंत्रण ठेवले नाही, तर त्याचे घातक परिणाम होतील, असे संयुक्त राष्ट्राने म्हटले आहे.
खरं तर, संयुक्त राष्ट्रांच्या जागतिक हवामान संघटनेने (WMO) वार्षिक मूल्यांकन सादर केले आहे. यामध्ये या धोक्याचा गंभीर इशारा देण्यात आला आहे. डब्ल्यूएमओच्या मते, वर्षानुवर्षे बदलणारी परिस्थिती दर्शवते की या धोक्याची शक्यता 66 टक्क्यांनी वाढली आहे.
जागतिक स्तरावर औद्योगिक दुष्परिणाम दिसून येत आहेत. माणसांमध्ये जागरूकतेचा अभाव आहे आणि यामुळेच वाढत्या तापमानाने 1.5 से.ची मर्यादा ओलांडली आहे. कमाल तापमानात एवढी वाढ होण्याची इतिहासात ही पहिलीच वेळ असेल.
यूएन व्यतिरिक्त, शास्त्रज्ञांनी देखील चेतावणी दिली आहे की 1.5C मर्यादा ओलांडल्यास धोका मोठ्या प्रमाणात वाढेल. त्यामुळे हवामान बदलाचा धोका आणखी वाढेल. उदाहरणार्थ, ग्रीनलँड आणि पश्चिम अंटार्क्टिक बर्फाचा थर कोसळणे चालू राहू शकते.
प्रचंड उष्णता असेल, तीव्र दुष्काळ निर्माण होईल, पाण्याची टंचाई असेल आणि जगाच्या मोठ्या भागात हवामानाची समीकरणे बिघडतील. यामुळे, अवकाळी पाऊस पडू शकतो किंवा हिवाळ्यातही गरम होऊ शकतो.
2015 पॅरिस करारामध्ये जवळपास 200 देशांनी जागतिक तापमान वाढ 1.5C किंवा त्यापेक्षा कमी ठेवण्याचे वचन दिले होते. परंतु हे देश स्वतःचा संकल्प पूर्ण करू शकत नसल्याचे परिस्थितीवरून दिसून येते.
डब्ल्यूएमओचे सरचिटणीस पीटरी तलास यांनी म्हटले आहे – येत्या काही महिन्यांत अल निनो विकसित होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे जागतिक तापमानात वाढ होईल. यामुळे आरोग्य, अन्न सुरक्षा, पाणी व्यवस्थापन आणि पर्यावरणावर विपरीत परिणाम होणार आहेत. आपण जोखीम पत्करण्यास तयार असले पाहिजे.
अल निनो उद्भवते जेव्हा उबदार हवा सामान्यत: प्रशांत महासागर ओलांडून दक्षिण अमेरिका ते आशियापर्यंत पाणी पश्चिमेकडे ढकलते. त्यामुळे जास्त गरम पाणी शिल्लक राहते. त्याचा जगभरातील हवामानावर परिणाम होतो. जेव्हा दक्षिण अमेरिकेत पाऊस पडतो तेव्हा ऑस्ट्रेलिया, इंडोनेशिया, उत्तर चीन आणि ईशान्य ब्राझील सारख्या भागात दुष्काळ पडतो.