महाराष्ट्र २४ । विशेष प्रतिनिधी । दि. २० ऑगस्ट । देशातील सामान्य नागरिकांना येत्या दोन महिन्यांत पहिला ई-पासपोर्ट मिळू शकेल. या चिप-सक्षम पासपोर्टच्या सर्व तांत्रिक चाचण्या जवळपास पूर्ण झाल्या आहेत. इंडियन सिक्युरिटी प्रेस नाशिक पहिल्या वर्षी 70 लाख ई-पासपोर्ट कोऱ्या पुस्तिका छापत आहे. या प्रेसला 4.5 कोटी चिप पासपोर्ट छापण्याची ऑर्डर मिळाली आहे.
41 प्रगत वैशिष्ट्यांसह नवीन पासपोर्टसह, आंतरराष्ट्रीय नागरी विमान वाहतूक संघटना (ICAO) मानकांचे पालन करणार्‍या 140 देशांमधील विमानतळांवर इमिग्रेशन प्रक्रिया काही मिनिटांत पूर्ण केली जाईल. दिसायला ते सध्याच्या पासपोर्ट पुस्तिकेप्रमाणेच असेल. पुस्तिकेच्या मध्यभागी फक्त एका पानावर रेडिओ फ्रिक्वेन्सी आयडेंटिफिकेशन चिप आणि शेवटी एक लहान फोल्डेबल अँटेना असेल
चिपमध्ये आमचे बायोमेट्रिक तपशील आणि त्या पुस्तिकेत आधीपासून असलेल्या सर्व गोष्टी असतील. पासपोर्ट सेवा कार्यक्रम 2.0 (PSP) नावाची योजना अद्याप सुरू व्हायची आहे. चिप केलेल्या पासपोर्टसाठी केंद्रांवर गर्दी होऊ नये म्हणून ही योजना टप्प्याटप्प्याने राबवली जाईल. त्यासाठी पासपोर्ट केंद्रांना तांत्रिकदृष्ट्या अपग्रेड केले जात आहे.
परराष्ट्र मंत्रालयातील सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, ई-पासपोर्टसाठी विमानतळावर आधुनिक बायोमेट्रिक यंत्रणा बसवण्यात येणार आहे. यामध्ये पासपोर्टमध्ये साठवलेली चेहऱ्याची प्रतिमा आणि इमिग्रेशन दरम्यानची थेट प्रतिमा काही सेकंदात जुळवली जाईल. कोणी तोतयागिरी करून आला असेल, तर यंत्रणा त्याला तत्काळ पकडेल. सध्या पुस्तिकेतील पासपोर्टमधील जुना फोटो आणि जिवंत प्रतिमा अनेक वेळा जुळत नाही.
पासपोर्ट बुकलेटमध्ये प्रविष्ट केलेली माहिती आणि चिप माहिती ICAO कडून स्वीकारली गेली आहे. विविध देशांतील चिप वाचकांसह भारतीय ई-पासपोर्टच्या चाचण्या सुरू आहेत. चिप वाचू नये, डिजिटल स्वाक्षरी ताबडतोब जुळली पाहिजे आणि चिप डेटा रिसीव्हर संगणकावर स्पष्टपणे प्रदर्शित झाला पाहिजे, त्यामुळे तांत्रिक चाचणी जवळजवळ पूर्ण झाली आहे.
ई-पासपोर्टशी संबंधित तीन प्रश्न…
मला ई-पासपोर्ट कसा मिळेल – PSP 2.0 लाँच झाल्यानंतर, बनवले जाणारे सर्व पासपोर्ट चिपचे असतील.
जुनी पुस्तिका रिकामी असली तरीही, तुम्ही नियुक्त केंद्रावर जुना पासपोर्ट सबमिट करून नवीनसाठी अर्ज करू शकता.
री-इश्यूवर काय मिळेल – लॉन्च झाल्यानंतर तुम्हाला जुनी बुकलेट रि-इश्यू झाल्यास , तुम्हाला फक्त ई-पासपोर्ट मिळेल.
जगभरात एकसमान पासपोर्ट तयार करणे
आंतरराष्ट्रीय नागरी विमान वाहतूक संघटनेचे (ICAO) सध्या 193 सदस्य देश आहेत. संस्थेने या देशांमध्ये एकसमान ई-पासपोर्ट लागू करण्याची प्रक्रिया सुरू केली आहे, जेणेकरून आंतरराष्ट्रीय उत्कृष्टतेचे डिजिटल पासपोर्ट इमिग्रेशनसाठी नवीन मानक बनतील.
भारतीय पासपोर्टलाही या मानकांचे पालन करण्यात आले आहे. नॅशनल इन्फॉर्मेटिक्स सेंटर हे परराष्ट्र मंत्रालयाच्या या कामात तांत्रिक भागीदार आहे, ज्यामध्ये त्रिपक्षीय करारांतर्गत ISP जोडण्यात आले आहे.