महाराष्ट्र २४ ।। विशेष प्रतिनिधी ।। दि. १६ ऑगस्ट ।। अमेरिकेत संभाव्य आर्थिक मंदीची भीती वाढत आहे. त्यामुळे जागतिक अर्थव्यवस्थेवर संकटाचे ढग दाटू लागले आहेत. विविध आर्थिक निर्देशक आणि बाजारातील घटकांवर नजर टाकल्यास अमेरिका मंदीच्या मार्गावर असल्याचे दिसून येते. अमेरिकेतील अनेक प्रमुख आर्थिक निर्देशक कमजोर होण्याची चिन्हे दाखवू लागले आहेत. जानेवारीतील निम्न पातळीपासून बेरोजगारीचे दावे लक्षणीय वाढले आहेत. याव्यतिरिक्त, आयएसएम मॅन्युफॅक्चरिंग पीएमआय नऊ महिन्यांच्या नीचांकी पातळीवर आला.
सहम नियमानेही अमेरिकेत आर्थिक मंदीची सुरुवात होण्याचे संकेत दिले आहेत. इतर अनेक निर्देशक देखील हेच सांगत आहेत. अशा परिस्थितीत अमेरिकेत आर्थिक मंदी आली, तर भारतातील कोणत्या क्षेत्रांना त्याचा सर्वाधिक फटका बसेल? चला जाणून घेऊया कोणत्या क्षेत्रातील नोकऱ्यांवर सर्वाधिक परिणाम होईल…
गेल्या दीड वर्षात अमेरिकेच्या आर्थिक मंदीचा जगभरातील तंत्रज्ञान क्षेत्राला मोठा फटका बसला आहे. अहवालानुसार, या वर्षी जगभरात 1 लाख 30 हजार लोकांनी नोकऱ्या गमावल्या आहेत. सिस्को, इंटेल, मायक्रोसॉफ्ट सारख्या मोठ्या कंपन्यांनी आपल्या कर्मचाऱ्यांना गुलाबी स्लिप जारी केल्या आहेत. टाळेबंदीची ही मालिका येत्या काळात थांबताना दिसत नाही, ही चिंतेची बाब आहे.
अमेरिकेतील मंदीमुळे भारतातही आयटी व्यतिरिक्त इतर अनेक क्षेत्रात नोकऱ्या जाऊ शकतात. जर अमेरिकेतील परिस्थिती सुधारली नाही आणि अमेरिकन अर्थव्यवस्था मंदीच्या गर्तेत गेली, तर त्याचा परिणाम भारतावरही होईल ज्यात अमेरिकेतील मागणी कमी झाल्याने भारतीय निर्यातीची मागणी कमी होऊ शकते. आयटी, फार्मा आणि टेक्सटाइल क्षेत्र अमेरिकन बाजारावर मोठ्या प्रमाणावर अवलंबून आहेत. याशिवाय आर्थिक मंदीमुळे जागतिक पुरवठा साखळीत व्यत्यय येतो, ज्यामुळे भारतीय निर्यातदारांसाठी परिस्थिती अधिक आव्हानात्मक होऊ शकते.
यासोबतच, अमेरिकेतील मंदीमुळे जगभरातील गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास कमी होईल ज्यामुळे भारतात एफडीआय कमी होऊ शकेल. मात्र, अशा स्थितीत कच्च्या तेलाच्या किमतीत घसरण होऊ शकते, जी भारतासाठी फायदेशीर ठरेल. अशा स्थितीत देशांतर्गत मागणी, निर्यातीची बास्केट आणि मजबूत आर्थिक स्थिती भारताला मंदीत जाण्यापासून नक्कीच रोखू शकते. याव्यतिरिक्त, चलनातील चढउतार, विशेषत: यूएस डॉलरच्या मूल्यातील संभाव्य घसरणीचा भारतीय चलनावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. तसे झाल्यास आयात महाग होऊन बाहेरून येणाऱ्या मालावर अवलंबून असलेल्या व्यवसायांवरही परिणाम होऊ शकतो.
भारतीय आयटी क्षेत्र अमेरिकेतील मंदीसाठी विशेषतः संवेदनशील आहे. आर्थिक दबावांना तोंड देत, अमेरिकन कंपन्या आयटी खर्चात कपात करू शकतात, ज्यामुळे भारतीय आयटी कंपन्यांच्या महसुलात घट होण्याची शक्यता आहे. यामुळे नोकरीची हानी होऊ शकते आणि प्रकल्पांमध्ये कपात होऊ शकते, ज्यामुळे या क्षेत्राच्या वाढीवर लक्षणीय परिणाम होऊ शकतो.