महाराष्ट्र २४ ।। विशेष प्रतिनिधी ।। दि.२६ डिसेंबर ।। सेकंड हँड कारच्या विक्रीवरील जीएसटीबाबत सोशल मीडियावर बराच गदारोळ सुरू आहे. केंद्र सरकारच्या या निर्णयावर सोशल मीडियावर जोरदार वाद सुरू असून अलीकडेच, जीएसटी परिषदेने सेकंड हँड कारच्या विक्रीच्या मार्जिनवर (नफा) १८% जीएसटी लावण्याचा निर्णय घेतला होता. अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी पत्रकार परिषदेतही या निर्णयाची सविस्तर माहिती दिली असून सीतारामन म्हणाल्या की, जुन्या गाड्यांच्या विक्रीतून मिळणाऱ्या नफ्यावर आता १८% जीएसटी भरावा लागेल.
उदाहरण देताना अर्थमंत्री म्हणाल्या की समजा तुम्ही १२ लाख रुपयांची कार खरेदी केली आणि नऊ लाख रुपयांना विकली तर तीन लाख रुपयांवर १८% जीएसटी आकारला जाईल. इथेच गोष्टी बिघडल्या आणि स्पष्टीकरणाअभावी, लोकांनी मोजणी केल्यावर त्यांच्या लक्षात आले की त्यांना नुकसानीवर कर भरावा लागेल. म्हणजेच १२ लाखाची गाडी जे लोक आधीच तीन लाख तोट्याने विकत आहे त्यावर त्यांना १८% जीएसटी भरावा लागेल. त्यामुळे त्यांचे एकूण नुकसान तीन लाख रुपये + १८% GST म्हणजेच एकूण तोटा ३.५४ लाख रुपये होते. पण हे बरोबर आहे का?
सेकंड हॅन्ड गाडीच्या विक्रीवर GST कन्फ्युजन
पहिली गोष्ट म्हणजे या बदलाचा परिणाम कोणत्याही सामान्य व्यक्तीवर होणार नाही. समजा तुम्ही तुमची जुनी कार एखाद्या मित्राला विकत असाल तर या नियमामुळे तुम्हाला काही फरक पडणार नाही आणि कारच्या विक्रीतून मिळालेल्या रकमेवर तुम्हाला कोणताही जीएसटी भरावा लागणार नाही. तर या नियमाचा परिणाम फक्त नोंदणीकृत – म्हणजे नोंदणीकृत कार विक्रेते किंवा व्यावसायिक व्यक्ती – लोकांवर होईल, ज्यांचे काम जुन्या गाड्या खरेदी-विक्रीचे आहे.
गाडीच्या विक्रीवर टॅक्स आकारला जाणार
समजा एखाद्या कारची किंमत दहा लाख रुपये आहे आणि दोन वर्षांनंतर पाच लाख रुपयांना विकल्यास त्या पाच लाख रुपयांवर १८% जीएसटी भरावा लागेल पण, या कराचे गणना इतके साधे नाही. घसरलेले मूल्य या गणनेच्या मध्यभागी येईल, म्हणजे कारचे मूल्य जे वापरल्यानंतर शिल्लक आहे. समजा दहा लाख रुपयांच्या कारची किंमत दोन वर्षांत तीन लाख रुपयांनी कमी झाले, म्हणजेच घसरलेले मूल्य सात लाख रुपये झाले. अशा स्थितीत, तुम्ही तुमची कार फक्त पाच लाख रुपयांना विकत असाल तर तुमचे मार्जिन आधीच ऋणात्मक म्हणजेच दोन लाख रुपये होईल.
अशा परिस्थितीत, तुम्हाला नकारात्मक मार्जिनवर कोणताही जीएसटी भरावा लागणार नाही पण त्या कारचे मूल्य तीन लाख रुपयांपर्यंत घसरले आणि तुम्ही पाच लाख रुपयांना विकली तर, तुम्हाला दोन लाख रुपये नफा झाला असे मानले जाईल आणि तुम्हाला त्यावर जीएसटी भरावा लागेल. नोंदणीकृत व्यक्तीला या घसरणीविषयी कर प्राधिकरणाला कळवावे लागेल. या मूल्याच्या आधारावर वापरलेल्या कारच्या विक्रीच्या मार्जिनवर जीएसटी लावला जाईल की नाही हे ठरवले जाईल.
डेप्रिसिएशन मूल्याची गणना कशी करावी
वस्तू, मशीन किंवा मालमत्तेचे मूल्य वापर, वेळ किंवा वयामुळे कमी होते. सोप्या शब्दात बोलायचे तर जेव्हा आपण एखादी मालमत्ता खरेदी करतो तेव्हा त्याचे मूल्य कालांतराने कमी होते त्याला डेप्रीसिएशन म्हणतात जे – स्ट्रेट लाइन पद्धत, शिल्लक कमी करण्याची पद्धत, उत्पादन पद्धतीची एकके आणि वर्षाची बेरीज अंक पद्धत- तीन प्रकारे मोजले जाते.