आता मोफत बदलून घ्या फाटलेल्या नोटा; परत मिळतील पूर्ण पैसे, जाणून घ्या प्रक्रिया

महाराष्ट्र २४ । विशेष प्रतिनिधी । दि .१८ डिसेंबर । तुमच्याकडे फाटलेली चलनी नोट आल्यानंतर ती नोट खपवण्याचा खूप प्रयत्न केला जातो. बाजारात (Market) एखाद्या दुकानात (Shop) गेल्यानंतर फाटकी नोट देण्याचा प्रयत्न केल्यास ती घेण्यास समोरील व्यक्ती नकारच देते. अशावेळी खूप मनस्ताप होतो. त्यातही पाचशे (Five Hundred) किंवा दोन हजाराची फाटलेली नोट असेल आणि ती कोणी घेत नसेल तर खूप चिडचिड होते. पण बऱ्याच लोकांना अशा फाटक्या नोटंचं काय करायचं याबद्दल माहिती नसतं. पण तुम्हाला माहिती आहे का, या नोटा बदलून मिळतात (Damaged Note Exchange). झी न्यूजने याबाबत वृत्त दिलं आहे.

जर तुमच्याकडे फाटलेली किंवा सेलोटेपने चिटकवलेली नोट असेल आणि तुमच्याकडून ही नोट बाजारात, दुकानात, पेट्रोल पंपावर आदी ठिकाणी कोणीही घेत नसेल, तरीही तुम्हाला घाबरण्याची गरज नाही. कारण या फाटलेल्या नोटेऐवजी तुम्हाला चांगली नोट मिळू शकते. कारण अशा नोटा बदलण्यासाठी आरबीआयने (RBI) नियम केले आहेत. बँकेच्या नियमांनुसार तुम्ही या नोटा कशा बदलू (Exchange) शकता आणि तुम्हाला पूर्ण पैसे कसे परत मिळू शकतात, हे जाणून घेऊयात.

भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) च्या 2017 च्या चलनी नोटा बदलण्याच्या नियमांनुसार, जर तुम्हाला एटीएममधून फाटलेल्या नोटा आल्या तर तुम्ही त्या सहज बदलू शकता. कोणतीही सरकारी बँक (PSB) नोटा बदलून देण्यास नकार देऊ शकत नाही. कोणत्याही बँकेने तुम्हाला फाटलेल्या नोटा बदलून देण्यास नकार दिल्यास, तुम्ही https://crcf.sbi.co.in/ccf/ under General Banking// Cash Related category वर तक्रार करू शकता. ही लिंक स्टेट बँक ऑफ इंडियाच्या एटीएमसाठी आहे. कोणतीही बँक एटीएममधून आलेल्या फाटलेल्या नोटा बदलून देण्यास नकार देऊ शकत नाही. त्यानंतरही बँकांनी नियमांचे उल्लंघन केल्यास बँक कर्मचाऱ्यांवर कारवाई होऊ शकते. ग्राहकाच्या तक्रारीच्या आधारे बँकेला 10 हजारांपर्यंतचे नुकसानही भरावे लागू शकते.

अशी बदला नोट
तुमच्या नोटेचे तुकडे झाले तरी बँक ती बदलून देईल. फाटलेल्या नोटेचा काही भाग गहाळ असला तरी तो बदलून घेता येतो. यासाठी, एक फॉर्म भरून, तुम्ही सरकारी बँक, खासगी बँक किंवा आरबीआयच्या इश्यू ऑफिसमध्ये जाऊन नोट बदलू शकता. नोट बदलताना तुम्हाला पूर्ण पैसे परत मिळतील की नाही, हे तुमच्या नोटेची स्थिती आणि नोट मूल्यावर अवलंबून आहे. काही फाटलेल्या नोटांच्या बाबतीत, पूर्ण पैसे मिळतात. परंतु जर नोट जास्त फाटली तर तुम्हाला काही टक्के रक्कम परत मिळेल.

उदाहरणार्थ, जर 50 रुपयांपेक्षा कमी मूल्याच्या नोटेचा सर्वात मोठा तुकडा सामान्य नोटेच्या 50 टक्क्यांपेक्षा जास्त असेल, तर या नोटेच्या बदल्यात त्याचे पूर्ण मूल्य मिळेल. जर 50 रुपयांपेक्षा जास्त मूल्याच्या नोटेचा सर्वात मोठा तुकडा सामान्य नोटेपेक्षा 80 टक्के किंवा जास्त असेल, तर तुम्हाला या नोटेची संपूर्ण किंमत मिळेल.

मात्र, जर 50 रुपयांपेक्षा जास्त मूल्याच्या नोटेचा सर्वात मोठा तुकडा सामान्य नोटेच्या 40 ते 80 टक्के दरम्यान असेल तर तुम्हाला त्या नोटेच्या निम्मे मूल्य मिळेल. जर एकाच नोटेचे दोन तुकडे असतील ज्याचे मूल्य 50 रुपयांपेक्षा जास्त असेल आणि हे दोन तुकडे सामान्य नोटेच्या 40 टक्क्यांपर्यंत असतील तर तुम्हाला नोटेच्या पूर्ण मूल्याच्या बरोबरीचे मूल्य मिळेल. 1 रुपये, 2 रुपये, 5 रुपये, 10 आणि 20 रुपयांच्या नोटांच्या बदल्यात अर्धी किंमत दिली जात नाही.

बँकेत जाऊन फाटलेल्या नोटा बदलणे शक्य आहे. त्यामुळे जर तुमच्याकडे फाटलेल्या नोटा असतील, तर तुम्ही स्वतःला मनस्ताप करून घेऊ नका. बँकेमध्ये जाऊन या नोटा बदला.