महाराष्ट्र २४ । विशेष प्रतिनिधी । ३ जानेवारी । आज म्हणजे 3 जानेवारी रोजी इतिहासात अनेक महत्त्वाच्या घटना घडल्या होत्या. त्यापैकी एक म्हणजे भारतातील पहिल्या स्त्री शिक्षिका, महान समाजसुधारक सावित्रीबाई फुले (Savitribai Phule) यांची जयंती आहे. सावित्रीबाईंचा जन्म 3 जानेवारी 1831 रोजी महाराष्ट्रातील नायगाव येथे झाला. सावित्रीबाई फुले या देशातील पहिल्या महिला शिक्षिका मानल्या जातात. सावित्रीबाई फुले यांची आज १९२ वी जयंती. यानिमित्ताने जाणून घेऊया देशातील पहिल्या शिक्षकाचे कार्य आणि जीवन.
सावित्रीबाई फुले अनेक मुली आणि महिलांसाठी आदर्श आणि प्रेरणा आहेत. त्यांनी मुलींसाठी आणि समाजाच्या नाकारलेल्या वर्गातील लोकांसाठी शिक्षणाची व्यवस्था केली. सावित्रीबाई फुले (Savitribai Phule) यांनी मुली आणि महिलांच्या शिक्षणात विशेष योगदान दिले आहे. सावित्रीबाई फुले यांनी महिलांसाठी पहिली शाळा उघडली.
दरम्यान सावित्रीबाई फुले यांनी समाजसुधारक ज्योतिराव फुले (Jyotirao Phule) यांच्यासोबत महिलांच्या शिक्षणासाठी लढा दिला. फुले दाम्पत्याने 1848 मध्ये महाराष्ट्रातील पुणे जिल्ह्यातील भिडे वाडा (Bhide Wada) येथे महिलांसाठी देशातील पहिली शाळा उघडली. याशिवाय सावित्रीबाई फुले (Savitribai Phule in marathi) यांनीही जात आणि लिंगाच्या आधारावर होणाऱ्या भेदभावाविरुद्ध प्रदीर्घ लढा दिला. यानंतर त्यांनी 1864 मध्ये निराधार महिलांसाठी निवाराही स्थापन केला. सर्व वर्गांच्या समानतेसाठी संघर्ष करणाऱ्या ज्योतिराव फुले यांची धर्मसुधारक संघटना सत्यशोधक समाजाच्या विकासातही सावित्रीबाई फुले यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली. सावित्रीबाई फुले यांना भारतातील स्त्री चळवळीची जननी देखील मानले जाते.
दलित मुलींसाठी स्वतंत्र शाळा उघडल्या
देशातील पहिली मुलींची शाळा उघडल्यानंतर सुमारे 4 वर्षांनी सावित्रीबाई फुले यांनी 1852 मध्ये दलित मुलींसाठी स्वतंत्र शाळा उघडली. याशिवाय त्यांनी देशातील किसान स्कूलचीही स्थापना केली होती.
लहान वयात लग्न झाले
सावित्रीबाई फुले यांचा विवाह ज्योतिराव फुले (Savitribai Phule married Jyotirao Phule) यांच्याशी 1940 मध्ये वयाच्या नऊव्या वर्षी झाला. लग्नानंतर ती ज्योतिरावांसोबत नायगावहून पुण्याला राहायला गेली. सावित्रीबाई फुले यांना वाचनाची खूप आवड होती. हे पाहून तिच्या पतीने तिला लिहायला आणि वाचायला शिकवले. त्यानंतर त्यांनी अहमदनगर आणि पुणे येथे शिक्षक होण्याचे प्रशिक्षणही घेतले. 1847 मध्ये चौथी परीक्षा उत्तीर्ण होऊन ती पात्र शिक्षिका बनली.