महाराष्ट्र २४ । विशेष प्रतिनिधी । दि . २८ एप्रिल । अनेकवेळा तीच नोट बाजारात फिरत असताना निरुपयोगी ठरते. एकतर तो कापली जाते किंवा ती फाटू लागते. मग काही वेळाने त्याची अवस्था अशी होते की सर्वजण ती नोट स्वीकारण्यास नकार देतात. त्यामुळे आता या नोटांचे काय होणार? आता अशा परिस्थितीत बँकेत जाऊन नोटा जमा करा, असे सांगितले जाते… पण अनेक वेळा बँकही या नोटा स्वीकारण्यास नकार देते.
पण, आरबीआयच्या नियमांनुसार, बँका बनावट नोटांव्यतिरिक्त कोणत्याही प्रकारच्या नोटा स्वीकारण्यास नकार देऊ शकत नाहीत. जर कोणत्याही बँकेने असे केले, तर आपण त्याबद्दल तक्रार करू शकता.
जर तुम्हाला कुठूनतरी फाटलेली नोट दिसली किंवा तुमच्याकडे ती आधीच असेल तर तुम्ही बँकेत जाऊन ती सहज बदलून घेऊ शकता. यासाठी आरबीआयने बँकांसाठी परिपत्रकही जारी केले आहे. बँकेने तसे करण्यास नकार दिल्यास, तुम्ही रिझर्व्ह बँकेकडे जाऊन तक्रार करू शकता. एका वेळी एक व्यक्ती फक्त 20 नोटा बदलू शकते. त्याच वेळी, ते एकूण 5 हजार रुपयांपेक्षा जास्त नसावे. बँक फाटलेली नोट ताबडतोब योग्य नोटेने बदलेल. जर तुमच्याकडे मोठ्या प्रमाणात नोटा फाटल्या असतील, तर बँक काही वेळाने त्या बदलून देते.
नोटा बदलण्यासाठी बँक तुमच्यासमोर काही अटी ठेवते. जर कोणी ते जबरदस्तीने किंवा हेतुपुरस्सर फाडले असेल, तर बँक त्या बदलणार नाही. त्याबद्दल तक्रारही करू शकत नाही. तुमच्याकडे अशी नोट असेल, तर तुम्ही ती आरबीआय कार्यालयात नेऊ शकता. तिथे तुम्हाला एक फॉर्म भरून ही नोट सबमिट करावी लागेल. मग तुमच्या नोटेच्या बदल्यात रिझर्व्ह बँक तुम्हाला पैसे देईल.