महाराष्ट्र २४ ।। विशेष प्रतिनिधी ।। दि. २१ ऑगस्ट ।। पुणे शहराला ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक वारसा लाभलेला आहे. पण याच शहरातील जंगली महाराज (जे.एम.) रस्त्याची कहाणी वेगळ्याच कारणामुळे गाजते. हा रस्ता गेल्या ५० वर्षांपासून एकही खड्डा न पडलेला अभिमानाचा विषय आहे. यामागील रहस्य आहे एका तरुण नगरसेवकाची दूरदृष्टी आणि रेकॉन्डो कंपनीच्या नाविन्यपूर्ण तंत्रज्ञानाचा वापर.
१९७३ ची अतिवृष्टी आणि रस्त्यांचे दुर्दशा
१९७३ मध्ये पुण्यात झालेल्या अतिवृष्टीने शहरातील रस्त्यांचे तीन-तेरा वाजले. रस्ते उखडले गेले, खड्ड्यांनी व्यापले गेले आणि नागरिकांचा संताप वाढला. त्या काळात नगरसेवक श्रीकांत शिरोळे यांनी पावसाला दोष देणाऱ्या प्रशासनावर टीका केली. त्यांनी मुंबईतील दर्जेदार रस्त्यांचे उदाहरण देत पुण्यातील रस्त्यांची गुणवत्ता का कमी आहे, असा सवाल उपस्थित केला. अवघ्या २४ व्या वर्षी स्थायी समितीचे अध्यक्ष बनलेल्या शिरोळे यांनी यावर उपाय शोधण्याचा निर्धार केला.
रेकॉन्डो कंपनी आणि हॉट मिक्स तंत्रज्ञान
श्रीकांत शिरोळे यांनी रस्त्यांच्या समस्येवर तोडगा काढण्यासाठी रेकॉन्डो कंपनीचा शोध लावला. या कंपनीचे संचालक, दोन पारशी बंधू, यांनी हॉट मिक्स तंत्रज्ञानाचा वापर करून टिकाऊ रस्ते बांधण्याची हमी दिली. जंगली महाराज रस्त्याच्या बांधणीसाठी १५ लाख रुपये मंजूर झाले आणि कामाला सुरुवात झाली. रेकॉन्डोने असे तंत्रज्ञान वापरले की, रस्त्यावर १० वर्षांत एकही खड्डा पडणार नाही, अशी ग्वाही दिली. १ जानेवारी १९७६ रोजी हा रस्ता पूर्ण झाला, आणि तो आजही पुण्याचा अभिमान आहे.
५० वर्षांत एकही खड्डा नाही!
आश्चर्याची बाब म्हणजे, जंगली महाराज रस्त्यावर गेल्या ५० वर्षांत एकही खड्डा पडला नाही. २०१३ मध्ये केवळ रस्त्याच्या कडेला किरकोळ डागडुजी करावी लागली, पण मुख्य रस्ता आजही भक्कम आहे. रेकॉन्डोच्या हॉट मिक्स तंत्रज्ञानाने इतर ठेकेदारांना प्रेरणा दिली, पण त्याचवेळी पारशी बंधूंमधील वादामुळे कंपनीने नवीन कामे घेणे बंद केले. यामुळे पुण्याला असे आणखी रस्ते मिळाले नाहीत, पण जे.एम. रस्त्याने इतिहास रचला.
श्रीकांत शिरोळे: तरुण नेतृत्वाचा वारसा
श्रीकांत शिरोळे यांनी वयाच्या २४ व्या वर्षी स्थायी समितीचे अध्यक्षपद भूषवले आणि त्यांच्या दूरदृष्टीने पुण्याच्या रस्तेबांधणीचा नवा पायंडा पाडला. त्यांनी केवळ समस्येवर बोट ठेवले नाही, तर त्यावर उपायही शोधला. रेकॉन्डो कंपनीच्या सहाय्याने त्यांनी जे.एम. रस्त्याला एका आदर्श रस्त्याचे स्वरूप दिले. आजही हा रस्ता पुणेकरांना त्यांच्या दूरदृष्टीची आठवण करून देतो.
आजच्या रस्तेबांधणीसाठी प्रेरणा
जंगली महाराज रस्त्याची गाथा आजच्या काळातही रस्तेबांधणीसाठी प्रेरणादायी आहे. रेकॉन्डोने वापरलेले हॉट मिक्स तंत्रज्ञान आणि श्रीकांत शिरोळे यांचा दृष्टिकोन यांनी पुण्याला एक असा रस्ता दिला, जो ५० वर्षांनंतरही खड्ड्यांपासून मुक्त आहे. आजच्या ठेकेदार आणि प्रशासनाने यातून बोध घेऊन टिकाऊ रस्त्यांचे नियोजन करणे गरजेचे आहे. जे.एम. रस्ता हा केवळ रस्ता नाही, तर पुण्याच्या विकासाचा आणि दूरदृष्टीचा प्रतीक आहे.
एक रस्ता, एक इतिहास
जंगली महाराज रस्त्याने पुण्याच्या रस्तेबांधणीच्या इतिहासात स्वतःचे नाव कोरले आहे. श्रीकांत शिरोळे आणि रेकॉन्डो कंपनीच्या सहकार्याने हा रस्ता आजही पुणेकरांचा अभिमान आहे. येत्या काळात असे आणखी रस्ते बांधले गेले, तर पुणे खऱ्या अर्थाने आधुनिक शहर बनू शकेल.