✍️ महाराष्ट्र २४ | विशेष प्रतिनिधी | दिनांक ७ डिसेंबर २०२५ | पिंपरी-चिंचवड शहराचा वाढता आकार आणि झपाट्याने वाढणारी लोकवस्ती — यामुळे शहरातून दररोज तब्बल 1,300 ते 1,400 टन कचरा निर्माण होत आहे. हा कचरा सध्या मोशी येथील 36 वर्षे जुन्या डेपोत टाकला जातो. डोंगराएवढ्या कचऱ्यामुळे भविष्यात गंभीर पर्यावरणीय संकट निर्माण होऊ नये म्हणून पिंपरी-चिंचवड महापालिकेने दोन मोठे, पर्यावरणपूरक आणि भविष्यकालीन प्रकल्प पुढे नेले आहेत—
🌱 १) घरगुती ओल्या कचऱ्यापासून बायो-सीएनजी प्रकल्प
महापालिकेने 375 टीपीडी क्षमतेच्या बायो-सीएनजी (जैव-मिथेनेशन) प्रकल्पाची निविदा जाहीर केली आहे. हा प्रकल्प मोशी डेपोतच उभारला जाणार आहे.
🔹 मुख्य वैशिष्ट्ये
दैनिक ओला कचरा : 400–450 टन
प्रकल्प क्षमता : 375 TPD (टप्प्याटप्प्याने 500 TPD पर्यंत वाढ)
अनुदान : केंद्र शासन — ₹67.50 कोटी (स्वच्छ भारत 2.0 अंतर्गत)
प्रकल्प कालावधी : 15 वर्षे
फायदे : स्वच्छ इंधन (CNG), प्रदूषणात घट, डेपोवरील कचऱ्याचा ताण कमी
हा प्रकल्प सुरू झाल्यानंतर घरगुती ओला कचरा वैज्ञानिक पद्धतीने प्रक्रिया होऊन बायो-सीएनजी निर्मिती होईल. यातून तयार होणारे इंधन उद्योग, वाहनतळ आणि शहरातील सीएनजी पंपांमध्ये वापरले जाऊ शकते.
⚡ २) वेस्ट टू एनर्जी — 27 मेगा वॅट वीजनिर्मिती प्रकल्प
सध्या मोशी डेपोत चालू असलेल्या वेस्ट टू एनर्जी प्रकल्पातून दररोज 700 टन सुका कचरा जाळून 14 मेगा वॅट वीज तयार केली जाते. हा प्रकल्प यशस्वी ठरल्याने महापालिका आणखी एक मोठा प्रकल्प उभारत आहे.
🔹 नवीन प्रकल्पाची वैशिष्ट्ये
दररोज सुका कचरा प्रक्रिया : 1,000 टन
वीजनिर्मिती क्षमता : 27 मेगा वॅट
प्रकल्प मोड : DBOT (Build–Operate–Transfer)
एकूण खर्च : ₹1,050 कोटी
महापालिकेचा हिस्सा : ₹150–200 कोटी
Material Recovery Facility (MRF) : 1,500 टन क्षमतेचे केंद्र
डीपीआर (सविस्तर प्रकल्प अहवाल) तयार झाला असून प्रकल्पासाठी केंद्र आणि राज्य शासनाकडून निधीसाठी प्रयत्न सुरू आहेत. हा प्रकल्प सुरू झाल्यानंतर डेपोत उरलेल्या सुक्या कचऱ्यावर प्रभावी नियंत्रण येईल.
♻️ शहरातील विद्यमान कचरा व्यवस्थापन
मोशी डेपोत आधीपासून काही यशस्वी प्रकल्प सुरू आहेत:
1️⃣ 14 MW वेस्ट टू एनर्जी
700 टन सुका कचरा
राखेतून खत निर्मिती
2️⃣ 50 TPD बायो-सीएनजी (हॉटेल वेस्ट)
दररोज 2,000 किलो सीएनजी उत्पादन
सीएनजी पंपचालकांना विक्री
या दोन्ही प्रकल्पांमुळे सुका आणि हॉटेल कचरा कार्यक्षमतेने व्यवस्थापित केला जात आहे.
🌍 काय होईल या प्रकल्पांमुळे?
✔ मोशी डेपोवरील कचऱ्याचा ताण कमी
✔ शहरातील ओला–सुका कचरा वैज्ञानिक पद्धतीने प्रक्रिया
✔ पर्यावरणपूरक ऊर्जानिर्मिती
✔ दुर्गंधी, प्रदूषण आणि आरोग्य धोके कमी
✔ शहराची स्वच्छता व स्मार्ट सिटी मानांकनात वाढ
महापालिकेचे मुख्य अभियंता संजय कुलकर्णी यांनी सांगितले की हे दोन्ही प्रकल्प शहरासाठी ‘गेम चेंजर’ ठरणार असून पर्यावरण आणि आरोग्यावर होणारे दुष्परिणाम मोठ्या प्रमाणात कमी होतील.