2000 रुपयांची नोट बदलण्यापेक्षा लोक बँकांमध्ये जास्त जमा करत आहेत, काय आहे कारण

महाराष्ट्र २४ । विशेष प्रतिनिधी । दि. ६ जुन । गेल्या महिन्यात आरबीआयने 2000 रुपयांची नोट मागे घेण्याची घोषणा केली होती. ही प्रक्रिया 23 मेपासून सुरू झाली असून, सप्टेंबरच्या शेवटच्या तारखेपर्यंत ही प्रक्रिया सुरू राहणार आहे. या दरम्यान सर्वसामान्य लोक त्यांची 2000 रुपयांची नोट बदलू शकतात किंवा जमा करू शकतात. तेव्हापासून 10 दिवसांपेक्षा जास्त काळ लोटला आहे. यादरम्यान बँकांमध्ये 2000 रुपयांच्या नोटा आणणाऱ्यांमध्ये मोठा कल दिसून आला आहे.

बँकांनी जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, बँकांमध्ये 2000 रुपयांची नोट बदलण्याऐवजी सर्वसामान्य लोक बँकेत ठेवी करत आहेत. 23 मे नंतर आतापर्यंत 2000 रुपयांच्या 80 हजार कोटी रुपयांच्या नोटा बँकांमध्ये किंवा दुसऱ्या शब्दांत बँकिंग व्यवस्थेत पोहोचल्या आहेत. 2,000 रुपयांची नोट बँकिंग प्रणालीमध्ये येण्याची अपेक्षा असताना, जवळपास संपूर्ण 3.6 कोटी रुपये. बँकांकडे उपलब्ध असलेल्या अतिरिक्त रोखीने ठेवींचे दर कमी होणे अपेक्षित आहे. 2016 च्या नोटाबंदीच्या वेळी पाहिल्याप्रमाणे.

RBI च्या आकडेवारीनुसार, 26 मे रोजी संपलेल्या आठवड्यात चलनातील चलन म्हणजेच CIC 36,492 कोटी रुपयांनी कमी होऊन 34.41 लाख कोटी रुपयांवर पोहोचले आहे. RBI ने बँकांना 23 मे पासून 2,000 रुपयांच्या नोटा बदलून किंवा जमा करण्यास सांगितले आहे. सीआयसी येत्या आठवड्यात आणखी घसरण्याची अपेक्षा आहे. चलनात असलेले चलन म्हणजे लोकांकडे असलेली रोकड किंवा चलन ज्याचा वापर प्रत्यक्ष ग्राहक आणि व्यापारी यांच्यातील व्यवहारांसाठी केला जातो.

त्याचबरोबर बँकांमध्ये 2000 रुपयांच्या नोटा आणल्यानंतर बँकांशी व्यवहार करण्याचा वेगळाच ट्रेंड पाहायला मिळत आहे. ठेवींपेक्षा देवाण घेवाणीवर लोक अधिक विश्वास दाखवतील, अशी अपेक्षा होती, मात्र बँकांमध्ये उलटेच चित्र पाहायला मिळत आहे. स्टेट बँक ऑफ इंडियाचे चेअरमन दिनेश खारा यांच्या म्हणण्यानुसार, खात्यांमध्ये 14,000 कोटी रुपये जमा झाले आहेत. 3000 कोटी रुपयांची देवाणघेवाण झाली आहे. बँक ऑफ इंडियाला 3,100 कोटी रुपयांच्या 2,000 रुपयांच्या नोटा मिळाल्या आहेत. ज्यामध्ये सर्वाधिक जमा करण्यात आले आहेत. एका बँकिंग सूत्रानुसार, रिझर्व्ह बँकेने या नोटा चलनातून मागे घेण्याची घोषणा केल्यानंतर एकूण 2,000 रुपयांच्या 80,000 कोटी रुपयांच्या नोटा बँकांना मिळाल्याचा अंदाज आहे.

30 सप्टेंबरच्या नोटा बदलण्याची अंतिम मुदत चार महिन्यांहून अधिक शिल्लक असताना, बँकांना आशा आहे की जवळजवळ संपूर्ण रक्कम बँकिंग प्रणालीमध्ये परत येईल. स्टेट बँक ऑफ इंडियाचे समूह मुख्य आर्थिक सल्लागार सौम्या कांती घोष म्हणतात, आम्हाला विश्वास आहे की जवळजवळ संपूर्ण 3.6 लाख कोटी रुपये बँकिंग व्यवस्थेत परत येतील.