✍️ महाराष्ट्र २४ | विशेष प्रतिनिधी | दि. ३१ डिसेंबर २०२५ | “वेदना, ताप, सूज कमी करायचंय का? पण जीवावर खतरा नकोय!” — असं लक्षात घेत सरकारने 100 मिलीग्राम पेक्षा जास्त Nimesulide असणारी औषधे थेट बंद केली आहेत. २९ डिसेंबर २०२५ रोजी जारी आदेशानुसार, ही औषधे बनवणे, विकणे आणि वितरण करणे आता बंद. आदेश Drugs and Cosmetics Act, 1940 च्या Section 26A अंतर्गत, ड्रग्स टेक्निकल एडवायझरी बोर्डच्या सल्ल्यानंतर घेण्यात आला.
सरकारच्या आरोग्य मंत्रालयाने स्पष्ट सांगितलंय, “100 mg पेक्षा जास्त डोस फॉर्ममधली Nimesulide औषधे मानवी आरोग्यास धोका निर्माण करू शकतात. सुरक्षित पर्याय उपलब्ध आहेत, म्हणून उच्च-डोस बंद!” साधं सांगायचं तर, औषधांवर ‘माफ नाही’ अशी पद्धत लागू केली आहे.
Nimesulide ही नॉन-स्टेरॉयड एंटी-इंफ्लेमेटरी ड्रग (NSAID) आहे. जगभरात या औषधामुळे यकृताच्या आजारांचा धोका आणि इतर दुष्परिणाम नोंदवले गेले आहेत. त्यामुळे भारताने उच्च डोसवर बंदी घालून सुरक्षिततेची कटिबद्धता दाखवली आहे.
बंदीचा परिणाम उत्पादन, विक्री आणि वितरण सर्वच स्तरांवर होणार आहे. म्हणजे फार्मा बाजारात या औषधांचे उच्च-डोस ब्रँड्स हळूहळू गायब होतील. कमी डोस फॉर्म्युलेशन्स आणि इतर सुरक्षित पर्याय मात्र उपलब्ध राहतील.
औषध कंपन्यांसाठी ही मोठी धक्का नाही — कारण NSAID विक्रीत Nimesulide 100 mg चं प्रमाण तुलनेने कमी आहे. पण लहान कंपन्या, ज्या या औषधावर जास्त अवलंबून होत्या, त्यांच्यावर मोठा आर्थिक परिणाम होऊ शकतो. बाजारातून उत्पादन मागे घेणं आणि नवीन उत्पादन सुरू न करणं — हे दोन्ही गोष्टी या कंपन्यांसाठी काळजीची बाब ठरतील.
भारताने यापूर्वीही Section 26A अंतर्गत उच्च-जोखमीची औषधे आणि ‘फिक्स्ड-डोस कॉम्बिनेशन’ बंद केली आहेत. यामुळे औषधांचे दुष्परिणाम कमी करणे आणि सार्वजनिक आरोग्य सुरक्षित ठेवणे हे सरकारचे प्राधान्य असल्याचं पुन्हा अधोरेखित होतं.
सरळ शब्दांत सांगायचं तर — वेदना कमी करायच्या आहेत, पण जीवावर जाळे टाकायचं नाही. सरकारने उच्च डोस Nimesulideवर बंदी घालून हेच संदेश दिला आहे. आता फार्मास्युटिकल कंपन्या आणि डॉक्टर दोन्हींना नवीन नियोजन करावं लागणार आहे, आणि नागरिकांना औषधांचा योग्य वापरच करावा लागणार आहे.